Duman dedektörü belirli bir çalışma prensibine sahiptir. Gaz, duman gibi tehlikeli unsurları kısa zaman içinde saptar ve uyarı verir. Yani alarm ötmeye başlar ve yangın tehlikesine karşı kişiyi uyarır. Dumanın yoğunluğuna göre harekete geçen bu sistemler, yaşanacak olası kazaların önüne geçer. Hem mal hem de can güvenliğini korur.
Duman dedektörü üzerindeki kırmızı ışık sürekli yanıp sönüyor ise tehlikeli bir duruma işaret eder. Etrafta gaz veya duman gibi endişe verici durumlar söz konusu olabilir. Genellikle tehlikeli bir durum sonrası 10 saniyede bir kırmızı ışık yanıp söner. Bu dedektörün duyarsız hale geldiğine işaret eder. Dedektörü sıfırlamak gerekebilir.
Son dönemlerde çoğu mekanda karşımıza çıkan duman dedektörleri yangın tehlikesine karşı oldukça başarılı. Hastane, okul, ev, iş yeri gibi alanlarda sıkça tercih edilir hale geldi. Kapalı alandaki normalin üzerinde olan dumanı hemen algılar. Sadece duman değil ısı ve ışık algılama prensibi ile çalışır. Bu oluşumları algıladıktan çok kısa bir süre sonra sinyal vererek kişiyi uyarır ve önlem almasını sağlar.
Yangın tehlikesine karşı kullanılan, dumanı algılayan ve sonrasında alarm sinyalleri olarak geri dönüt veren araçlara duman dedektörü adı verilir. Kısaca dumanı algılayan cihaz denilebilir. Genel olarak fotoelektrik ve iyonizasyon sistemlerine göre çalışırlar. Her iki yöntemde de dedektörler kullanılması hassas bir sistemin oluşmasına neden olur. Hassas dedektörler genellikle okul tuvaletlerinde caydırıcılık amacıyla kullanılır. Çok farklı dedektör türleri mevcuttur. Bazıları yangın alarm sistemine bağlı çalışırken bazıları pille çalışır. Dedektörün çeşidi ve kullanım amacı çalışma prensibini etkiler.
Dedektörün çalışması ve gerekli sinyalleri iletmesi için doğru bir şekilde bağlanması gerekir.
Duman dedektörü şu şekilde bağlanmalı:
Bu işlemlerin uzman bir kişi tarafından yapılması daha doğru olur. Bilinçsiz yapılan hatalar tehlikeli sonuçlar doğurabilir.
Temizliği oldukça kolaydır. Dedektörün kapağını açın ve iç kısmını kuru bir bez yardımı ile temizleyin. Hassas parçalara sahip olduğu için temizlik esnasında kuru bez veya kuru ince bir fırça kullanmak son derece önemlidir. Toz bırakmayan malzemeler ile dedektörü kısa sürede temizlemeniz mümkündür.